आजबाट १४४ बर्षपछि महाकुम्भ मेला सुरु हुँदै , ३५ करोडबढी सनातनिले स्नान गर्नेJCNEPAL MEDIA

3 महीना पहिले

पुस २९,२०८१ / जेसी नेपाल संवाददाता

हिन्दु धर्मको ऐतिहासिक र आध्यात्मिक पर्व महाकुम्भ मेला भोलिदेखि भारतको उत्तर प्रदेश राज्यस्थित प्रयागराजमा सुरु हुँदै छ ।

त्रिवेणी सङ्गमको पवित्र स्थलमा १२ वर्षमा एक पटक आयोजना हुने महाकुम्भ महोत्सवले धार्मिक आस्था, आध्यात्मिक शुद्धि, र सांस्कृतिक एकताको प्रतीकका रूपमा संसारभर ख्याति कमाएको छ । नेपालका बसोबास गर्ने लाखौँ हिन्दुहरूका लागि लागि पनि मेला विशेष महत्वको पर्व हो । महाकुम्भले नेपाल र भारतबिचको धार्मिक तथा सांस्कृतिक सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउने काम गर्छ । नेपालका विभिन्न क्षेत्र, विशेष गरी तराईका बासिन्दा, प्रत्येक कुम्भ मेलामा सामेल हुन प्रयागराज पुग्ने गरेका छन् ।

हिमालपारिको देश नेपालबाट लाखौँ तीर्थयात्रीहरूको यात्रा मेलाका प्रमुख स्नान दिनहरूमा पनि बढ्ने बुझिएको छ । पुस २९, २०८१ मा पौष पूर्णिमा स्नानसँग सुरु हुने महाकुम्भ मेलाले फागुन १४, २०२५ मा महाशिवरात्रिका साथ सम्पन्न हुनेछ । यस अवधिमा हुने प्रमुख शाही स्नान, जस्तै मकर सङ्क्रान्ति, मौनी अमावस्या, र वसन्त पञ्चमी, श्रद्धालुहरूले आत्म शुद्धिको लागि विशेष रूपमा महत्त्वपूर्ण मानिन्छ । पौराणिक विश्वासअनुसार, त्रिवेणी सङ्गममा पवित्र स्नान गर्दा पाप नाश भई मोक्ष प्राप्त हुन्छ ।

* महाकुम्भ मेलाको उत्पत्ति

कुम्भ मेलाको उत्पत्तिसँग जोडिएको कथा हिन्दु धर्मको पौराणिक समुद्र मन्थनमा आधारित छ । मान्यताअनुसार देवता र असुरहरूले अमृतको लागि समुद्र मन्थन गरेका थिए । सोही क्रममा, अमृतले भरिएको कलश (कुम्भ) देखा परेको थियो । भगवान् विष्णुले मोहिनी रूप धारण गरी अमृतलाई सुरक्षित राख्न खोज्दा केही थोपा पृथ्वीका चार स्थान—प्रयागराज, हरिद्वार, उज्जैन, र नासिक—मा खसेका थिए । आज सोही चार स्थान कुम्भ मेलाका पवित्र स्थलका रूपमा प्रख्यात छन् ।

प्रयागराज, प्राचीन समयदेखि नै धार्मिक र सांस्कृतिक दृष्टिकोणले विशेष महत्त्व राख्ने ठाउँ हो । यहाँ त्रिवेणी सङ्गमको महत्त्व मात्रै नभई, यस क्षेत्रको पौराणिक इतिहासले यसलाई हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको लागि एक पवित्र स्थल बनाएको छ । कुम्भ मेला विशेष खगोलीय घटनाहरूमा आधारित हुन्छ, जसमा सूर्य, चन्द्रमा, र वृहस्पतिको विशिष्ट स्थिति महत्त्वपूर्ण मानिन्छ ।

दुर्लभ १४४(वर्षीय खगोलीय संयोगसँग मेल खाएको कारण यस वर्षको महाकुम्भ मेला थप विशिष्ट । यस्तो समयमा पवित्र स्नान, पूजा, र धार्मिक अनुष्ठानले आत्मा शुद्ध हुनुका साथै र मोक्षको मार्गतर्फ उन्मुख हुने मान्यता छ । मेला धार्मिक महत्त्वका साथसाथै भारतीय सांस्कृतिक धरोहर र एकताको प्रतीकका रूपमा पनि चिनिन्छ । महोत्सवले धार्मिक आस्थालाई अभिव्यक्त गर्ने मात्रै नगरेर स्थानीय प्रयागराजको अर्थतन्त्र, पर्यटन, र स्थानीय व्यवस्थापनमा पनि गहिरो प्रभाव पार्नेछ ।

भक्तजनहरूको सहजता र सुरक्षाको लागि स्थानीय प्रशासनले विशेष योजनाहरू बनाएर सम्पूर्ण व्यवस्थापनलाई सुचारु गर्न तयारी गरेको छ । नेपाल र महाकुम्भ

* नेपाल र कुम्भ मेलाको सम्बन्ध

केवल धार्मिक आस्थासँग सीमित छैन । यो सांस्कृतिक आदानप्रदानको माध्यम पनि हो । नेपालका हिन्दु भक्तजनहरूले मेलामा सहभागी हुने क्रममा केवल आध्यात्मिक शुद्धि मात्र होइन, भारतीय संस्कृतिको गहिरो अनुभव पनि लिन्छन् । मेलामा पूजा अर्चनामा सहभागी हुनेदेखि साधु(सन्तहरूसँग ज्ञान आदानप्रदान गर्नेसम्मका क्रियाकलापले नेपाली तीर्थयात्रीहरूका लागि यात्रा विशेष महत्त्वको हुन्छ ।

नेपालका प्रमुख धार्मिक सङ्घसंस्थाहरूले यस पटकका महाकुम्भ मेलामा सहभागी हुनका लागि विशेष यात्रा व्यवस्थाहरू पनि तयार गरेका छन् । नेपालका विभिन्न क्षेत्रहरूबाट बस तथा निजी सवारी साधनमार्फत तीर्थ यात्रु प्रयागराज पुग्दै छन् । मेलाका दिनहरूमा आवश्यक सेवा–सुविधा व्यवस्थापन गर्न नेपाल र भारतका स्थानीय प्रशासनबिच समन्वय पनि भएको छ । मेला हिन्दु धर्मावलम्बीहरूको मात्र होइन, नेपाल र भारतका सांस्कृतिक सम्बन्धको समृद्ध नमुना हो ।

नेपालका लागि कुम्भ मेला, आध्यात्मिक र सांस्कृतिक प्रेरणाको स्रोतको रूपमा रहेको छ । नेपालभारत साझा धार्मिक सम्पदाको महान् पर्वले धार्मिक सहिष्णुता र आपसी समझदारीलाई थप सबल बनाउने विश्वास गरिएको छ । तसर्थ, महा कुम्भ मेला केवल धार्मिक जमघट नभएर नेपालको हिन्दु समाजका लागि पनि एउटा दुर्लभ अवसर हो, जसले भारतसँगको सांस्कृतिक र आध्यात्मिक सम्बन्धलाई अझ प्रगाढ बनाउन मद्दत गर्छ ।

प्रकाशित : पुस २९,२०८१ ००:००

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?

फेसबुकबाट तपाईको प्रतिक्रिया !


सम्बन्धित समाचार

जनमत पार्टीका निलम्बित केन्द्रीय कोषाध्यक्ष यादव ठगी मुद्दामा पक्राउ : JCNEPAL MEDIA

गँगासागरको डीलमा रामनारायण मिश्रको समाधीस्थल निर्माण कार्य रोक्का गर्न उच्च अदालतको अन्तरिम आदेश : JCNEPAL MEDIA

सिंहदरबारभित्र प्रदर्शन गरेपछि लिङ्देन र शाही प्रहरी नियन्त्रणमा : JCNEPAL MEDIA

निर्मल निवासमा पूर्वराजासँग राप्रपा नेताहरूको `शुक्रबारे कचहरी´ : JCNEPAL MEDIA

राप्रपा प्रदर्शनमा घुसपैठ हुने डरले शिक्षकहरु बिहानै गरे आन्दोलन : JCNEPAL MEDIA

नेपाल–भारतका सुरक्षा अधिकारीहरुको सीमा सुरक्षा सम्बन्धी बैठक सम्पन्न : भारतीय प्रम मोदी मधुवनी आउने JCNEPAL MEDIA